5.4 Ρύθμιση του X11

5.4.1 Πριν ξεκινήσετε

Πριν την ρύθμιση του X11 χρειάζονται οι ακόλουθες πληροφορίες για το σύστημα:

• Προδιαγραφές της οθόνης

• Chipset της κάρτας γραφικών

• Μνήμη της κάρτας γραφικών

Οι προδιαγραφές της οθόνης χρησιμοποιούνται από το X11 για να ορισθεί η ανάλυση και ο ρυθμός ανανέωσης στο οποίο θα λειτουργήσει. Οι προδιαγραφές αυτές βρίσκονται συνήθως στην τεκμηρίωση που συνοδεύει την οθόνη ή στην ιστοσελίδα του κατασκευαστή. Χρειάζονται δύο σειρές αριθμών, ο οριζόντιος ρυθμός ανανέωσης και ο κατακόρυφος ρυθμός ανανέωσης.

Το chipset (ολοκληρωμένο κύκλωμα) της κάρτας γραφικών ορίζει ποίος οδηγός συσκευής θα χρησιμοποιηθεί από το X11 για την επικοινωνία με την κάρτα γραφικών. Για τα περισσότερα chipset, αυτό μπορεί να ανιχνευθεί αυτόματα, αλλά είναι χρήσιμο να το γνωρίζετε σε περίπτωση που δεν πετύχει η αυτόματη ανίχνευση.

Η μνήμη της κάρτας γραφικών καθορίζει την ανάλυση και το βάθος χρώματος στο οποίο μπορεί να δουλέψει το σύστημα. Αυτό είναι σημαντικό ώστε να γνωρίζει ο χρήστης τα όρια του συστήματος.

5.4.2 Ρύθμιση του X11

Από την έκδοση 7.3 και μετά, το Xorg μπορεί συχνά να λειτουργήσει χωρίς κανένα αρχείο ρυθμίσεων, γράφοντας απλώς στη γραμμή εντολών:

% startx

Από την έκδοση 7.4 και μετά, το Xorg έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί το HAL για την αυτόματη ανίχνευση του πληκτρολογίου και του ποντικιού. Τα ports sysutils/hal και devel/dbus εγκαθίστανται ως εξαρτήσεις του x11/xorg, αλλά θα πρέπει να ενεργοποιηθούν με τις ακόλουθες εγγραφές στο /etc/rc.conf:

hald_enable="YES"
dbus_enable="YES"

Θα πρέπει να ξεκινήσετε τις υπηρεσίες αυτές (είτε χειροκίνητα, είτε κάνοντας επανεκκίνηση) πριν συνεχίσετε με τη ρύθμιση του Xorg.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η αυτόματη ρύθμιση μπορεί να μη λειτουργήσει σωστά, ή να μη ρυθμίσει τις συσκευές ακριβώς όπως επιθυμείτε. Στις περιπτώσεις αυτές, θα χρειαστεί να κάνετε χειροκίνητες ρυθμίσεις.

Το πρώτο βήμα είναι η δημιουργία ενός αρχικού αρχείου ρυθμίσεων. Ως root, απλώς εκτελέστε:

# Xorg -configure

Αυτό θα δημιουργήσει ένα πρότυπο αρχείο ρυθμίσεων του X11 στον κατάλογο /root με το όνομα xorg.conf.new (είτε χρησιμοποιήσετε το su(1) είτε συνδεθείτε απευθείας, η μεταβλητή καταλόγου $HOME αλλάζει δείχνοντας τον κατάλογο του root). Το X11 θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει το υποσύστημα γραφικών του συστήματος και να δημιουργήσει ένα αρχείο ρυθμίσεων που θα φορτώνει τους σωστούς οδηγούς συσκευών για το υλικό που ανιχνεύθηκε στο σύστημα σας.

Το επόμενο βήμα είναι ο έλεγχος των υπάρχοντων ρυθμίσεων για να επιβεβαιώσετε ότι το Xorg λειτουργεί με το υποσύστημα γραφικών του συστήματος σας. Για εκδόσεις του Xorg μέχρι το 7.3, πληκτρολογήστε:

# Xorg -config xorg.conf.new

Από το Xorg 7.4 και μετά, το παραπάνω τεστ δείχνει μια μαύρη οθόνη η οποία κάνει δύσκολη τη διάγνωση καλής λειτουργίας του X11. Χρησιμοποιήστε την επιλογή retro για να αποκαταστήσετε την παλιότερη συμπεριφορά:

# Xorg -config xorg.conf.new -retro

Εάν εμφανιστεί ένα μαύρο και γκρι πλέγμα και ένας δείκτης ποντικιού με μορφή X, η ρύθμιση ήταν επιτυχής. Για να τερματίσετε τη δοκιμή, μεταβείτε στην εικονική κονσόλα από την οποία την ξεκινήσατε, πιέζοντας Ctrl+Alt+Fn (F1 για την πρώτη εικονική κονσόλα) και πιέστε Ctrl+C.

Αν το ποντίκι δεν λειτουργεί, θα χρειαστεί να το ρυθμίσετε πριν συνεχίσετε. Δείτε το Τμήμα 2.10.10 στο κεφάλαιο εγκατάστασης του FreeBSD. Επιπρόσθετα, από την έκδοση 7.4 και μετά, οι ενότητες InputDevice στο xorg.conf αγνοούνται καθώς γίνεται χρήση των συσκευών που ανιχνεύθηκαν αυτόματα. Για να επαναφέρετε την παλιά συμπεριφορά, προσθέστε την παρακάτω γραμμή στην ενότητα ServerLayout ή ServerFlags του αρχείου ρυθμίσεων:

Option "AutoAddDevices" "false"

Θα μπορείτε έπειτα να ρυθμίσετε τις συσκευές εισόδου όπως στις προηγούμενες εκδόσεις του Xorg, χρησιμοποιώντας και όποιες άλλες επιλογές χρειάζεστε (π.χ. εναλλαγή πληκτρολογίου).

Έπειτα, προσαρμόστε το αρχείο ρυθμίσεων xorg.conf.new στις προτιμήσεις σας. Ανοίξτε το με έναν συντάκτη κειμένου όπως ο emacs(1) ή ο ee(1). Πρώτα, προσθέστε τις συχνότητες της οθόνης. Συνήθως αναφέρονται ως οριζόντιοι και κατακόρυφοι ρυθμοί συγχρονισμού. Αυτές οι τιμές τοποθετούνται στο αρχείο xorg.conf.new στο Section "Monitor":

Section "Monitor"
        Identifier   "Monitor0"
        VendorName   "Monitor Vendor"
        ModelName    "Monitor Model"
        HorizSync    30-107
        VertRefresh  48-120
EndSection

Οι μεταβλητές HorizSync και VertRefresh μπορεί να μην υπάρχουν στο αρχείο ρυθμίσεων. Αν δεν υπάρχουν, πρέπει να προστεθούν, με τον σωστό οριζόντιο ρυθμό συγχρονισμού μετά την λέξη HorizSync και τον κατακόρυφο ρυθμό συγχρονισμού μετά την λέξη VertRefresh. Στο παραπάνω παράδειγμα, προσθέσαμε τους αντίστοιχους ρυθμούς ανανέωσης της οθόνης μας.

Το X επιτρέπει τη χρήση των δυνατοτήτων DPMS (Energy Star) σε οθόνες που υποστηρίζουν την αντίστοιχη λειτουργία. Το πρόγραμμα xset(1) ελέγχει τους χρόνους και μπορεί να επιβάλλει τις καταστάσεις standby, suspend, ή off. Αν θέλετε να ενεργοποιήσετε τις δυνατότητες DPMS της οθόνης σας, πρέπει να προσθέσετε την ακόλουθη γραμμή στο Section monitor:

        Option       "DPMS"

Όσο το αρχείο ρυθμίσεων xorg.conf.new είναι ακόμα ανοικτό σε έναν συντάκτη κειμένου, επιλέξτε την ανάλυση και το βάθος χρωμάτων που επιθυμείτε. Αυτό καθορίζεται στο Section "Screen":

Section "Screen"
        Identifier "Screen0"
        Device     "Card0"
        Monitor    "Monitor0"
        DefaultDepth 24
        SubSection "Display"
                Viewport  0 0
                Depth     24
                Modes     "1024x768"
        EndSubSection
EndSection

Η μεταβλητή DefaultDepth ορίζει το προεπιλεγμένο βάθος χρώματος που θα χρησιμοποιηθεί. Μπορείτε να την παρακάμψετε με τον διακόπτη -depth στη γραμμή εντολών του Xorg(1). Η επιλογή Modes ορίζει την ανάλυση με την οποία θα λειτουργεί η οθόνη σε ένα συγκεκριμένο βάθος χρωμάτων. Προσέξτε ότι υποστηρίζονται μόνο κανονικές καταστάσεις VESA, όπως ορίζονται από το υποσύστημα γραφικών του συστήματος. Στο παραπάνω παράδειγμα, το καθορισμένο βάθος χρωμάτων είναι εικοσιτέσσερα bits ανά pixel. Σε αυτό το βάθος χρωμάτων, η αποδεκτή ανάλυση είναι 1024Χ768 pixels.

Τέλος, αποθηκεύστε το αρχείο ρυθμίσεων και ελέγξτε το με την μέθοδο ελέγχου που εξηγήσαμε παραπάνω.

Αν όλα είναι καλά, το αρχείο ρυθμίσεων πρέπει να τοποθετηθεί σε μια κοινή τοποθεσία ώστε να εντοπίζεται από το Xorg(1). Αυτή συνήθως είναι η /etc/X11/xorg.conf ή /usr/local/etc/X11/xorg.conf.

# cp xorg.conf.new /etc/X11/xorg.conf

Η διαδικασία ρύθμισης του X11 έχει τώρα ολοκληρωθεί Το Xorg μπορείτε να το ξεκινήσετε με το βοηθητικό πρόγραμμα startx(1). Ο διακομιστής X11 μπορεί επίσης να εκκινήσει με τη βοήθεια του xdm(1).

5.4.3 Εξειδικευμένα Θέματα Ρυθμίσεων

Section "Screen"
Identifier "Screen0"
Device     "Card0"
Monitor    "Monitor0"
DefaultDepth 24
SubSection "Display"
    Viewport  0 0
    Depth     24
    Modes     "1680x1050"
EndSubSection
EndSection

(II) MGA(0): Supported additional Video Mode:
(II) MGA(0): clock: 146.2 MHz   Image Size:  433 x 271 mm
(II) MGA(0): h_active: 1680  h_sync: 1784  h_sync_end 1960 h_blank_end 2240 h_border: 0
(II) MGA(0): v_active: 1050  v_sync: 1053  v_sync_end 1059 v_blanking: 1089 v_border: 0
(II) MGA(0): Ranges: V min: 48  V max: 85 Hz, H min: 30  H max: 94 kHz, PixClock max 170 MHz

ModeLine <name> <clock> <4 horiz. timings> <4 vert. timings>

Section "Monitor"
Identifier      "Monitor1"
VendorName      "Bigname"
ModelName       "BestModel"
ModeLine        "1680x1050" 146.2 1680 1784 1960 2240 1050 1053 1059 1089
Option          "DPMS"
EndSection